بازار سرمایه، صنعت بازی‌سازی، جهش تولید
نویسنده: مرتضی بیگدلی
بازی‌بان – شماره سیزدهم و چهاردهم/ تابستان و پاییز ۹۹
@bazibaan
شاید در این روزهای داغ بازار سرمایه کشور که از دید برخی از فعالین قدیمیِ بازار، حباب است و از دید برخی دیگر رونق اقتصادی و کشیدن ترمز نقدینگی هزار هزار میلیارد تومانی، جای یک صنعت بیش از همه چیز از دید ما فعالین این حوزه، خالی به نظر برسد؛ «صنعت بازی‌سازی». سالیان درازی است که در جهان، بخش سرگرمی و بازی به یکی از صنایع بزرگ در دنیا تبدیل شده و بیشتر شرکت‌های بزرگ بازی‌سازی اعم از Capcom، EA، Ubisoft و … در زمره مجموعه‌های درآمدزایی هستند که علاوه بر تولید محصولات، کسب و کارهای صحیحی در جهت اشتغال‌زایی هرچه بیشتر ارائه کرده‌اند. بدون شک صنعت بازی‌سازی در کشور ما علاوه بر نوپا بودن، فضای رشد بسیاری دارد که در بیشتر مواقع به دلیل عدم حمایت یا حتی حمایت‌های غلط، از بیشتر صنایع متوسط و کوچک جامانده‌اند. در حال حاضر با توجه به تغییر خط روند کشور در جهت سرمایه‌گذاری افراد و سال جهش تولید ملی با نگاهی عمیق‌تر به بازار سرمایه در بین بازیسازان می‌توان این صنعت را نیز در میان سایر صنعت‌های کشور قدم به قدم به جایگاه واقعی خود رساند.
بازار سرمایه یا به صورت خودمانی همان «بورس» فضایی است برای افراد حقیقی و حقوقی تا با خرید سهام شرکت‌های متنوع بتوانند به رشد یک شرکت کمک کرده و در عین حال، خود نیز از سود آن بهره‌مند شوند. در حال حاضر به نظر می‌رسد با توجه به کاهش قیمت نفت، تحریم‌های محصولات شیمیایی و فلزات اساسی که صنایع برتر کشور هستند و فشارهای حداکثری بر روی اقتصاد ایران، گره‌گشای تمامی این وضعیت نا به سامان تقویت اقتصاد داخلی غیر نفتی و صنایع کوچک و متوسط باشد. صنعت پر از پتانسیل بازی‌سازی در سراسر جهان با ارائه محصولات و فروش آن‌ها به عنوان شرکت‌های شناخته شده‌ای در بازارهای مالی در حال فعالیت هستند، در صورتی که در کشور عزیز ما ایران، حتی با وجود شرکت‌هایی با محصولات مناسب در حوزه بازی‌سازی، حتی یک شرکت در بازار سرمایه کنونی کشور وجود ندارد. بهتر است برای واکاوی بهتر این موضوع در ادامه کمی به مزایای حضور شرکت‌ها در بازار سرمایه بپردازیم، سپس سعی کنیم با مقایسه مناسبی از رشد دیگر شرکت‌های معروف در این زمینه تحلیل مناسبی ارائه دهیم.
در کشور عزیز ما ایران، در طی سال‌های متوالی شرکت‌های بزرگی مانند فولاد مبارکه اصفهان (با نماد فولاد)، صنایع ملی مس ایران (با نماد فملی)، پتروشیمی شازند ( با نماد شاراک)، پالایش نفت تهران (با نماد شتران) و غیره از دیر باز تا کنون در بازار سرمایه عرضه شده و مورد معاملات فعالین بازار و سرمایه‌گذاران مختلف در غالب سهامداران عمده و خرد قرار گرفته‌اند. در طی چند سال گذشته با افزایش نرخ ارز، شدت گرفتن تحریم‌ها و کاهش قیمت نفت، با توجه به نبودن صرفه اقتصادی واردات قطعات خوردو، مواد غذایی و پوشاک، عملاً صنایع متوسط و کوچک نیز به تولیدات بیشتر واداشته شده و مورد توجه خریداران خرد و عمده بازار سرمایه قرار گرفته‌اند. اگر بخواهیم نقشه راه درستی از وضعیت اقتصادی کنونی کشور ترسیم کنیم، به نظر می‌رسد تا چند سال آتی برد با فعالین اقتصادی خواهد بود که توانسته باشند در صنایع کوچک و متوسط، کشور را از واردات بی‌رویه با خام فروشی بی‌نیاز کنند. بدون شک صنعت مظلوم بازی‌سازی در ایران از جمله همین صنایع کوچک و متوسط به شمار می‌آید که می‌تواند علاوه بر موقعیت‌گیری مناسب در اقتصاد، برای کشور و فعالین این حوزه درآمدزایی، ارز آوری و اشتغال‌زایی داشته باشد. در صورت کلی اقتصاد سالم، اقتصاد شفافی است که همه طرفین در سمت عرضه – تقاضا یا فعال و سرمایه‌گذار دید مناسبی از یک کسب و کار داشته باشند. به دور از بحث‌های سیاسی، سالیان درازی است که در کشور ما متأسفانه حاصل اقتصاد غیر شفاف، چیزی جز رانت، فساد و مشکلات عدیده اقتصادی نبوده‌است. در قدم اول، بازار سرمایه با ملزم ساختن شرکت‌ها جهت ارائه شفاف صورت‌های مالی در راستای تصمیم‌گیری فعالان و سرمایه‌گذاران، پدیده شوم فساد و رانت را از کشور حتی‌المکان دور خواهد ساخت. در قدم دوم، شرکت‌هایی که در بازار سرمایه عرضه می‌شوند در دو حالت می‌توانند جهت تأمین مالی و نقدینگی اقدام کنند که با توجه به نبود همواره بودجه کافی در حوزه بازی‌سازی این امر می‌تواند به سرعت رشد هر چه بیشتر این صنعت بیفزاید، این دو نوع تأمین مالی اعم از نقدینگی دریافتی از فروش سهام یا وصیغه کردن سهام‌های بلوکی برای تأمین اعتبار می‌تواند کمک بسزایی به کسب و کارهای این حوزه بنماید. در نهایت یک شرکت بازی‌سازی با ایجاد محصولات متنوع و فروش آن‌ها در بازار یا صادرات آن‌ها می‌تواند علاوه بر سودسازی برای خود، به سهامدارن عمده و خرد شرکت نیز سود برساند. عرضه درصدی یک شرکت بازی‌سازی در بازار سرمایه، نه تنها این شرکت‌ها را از نیاز به کمک‌های مالی دولتی با بودجه نفتی بی نیاز می‌سازد بلکه این زمینه فعالیت را به عنوان یک صنعت جدی در میان صنایع دیگر کشور مطرح می‌سازد.
در بین شرکت‌های بزرگ بازی‌سازی در سطح جهان، در شرکت‌هایی مانند EA با ارائه محصولات مناسب قیمت سهام آن‌ها رشد کرده و با اوج گیری قیمت هر برگه سهم این شرکت‌ها، اعتبار بیشتری برای شرکت بوجود آورده و به این شرکت‌ها کمک می‌کند تا بتوانند محصولات بهتری ارائه کنند. همزمان با اوج گیری شیوع ویروس کرونا و نیاز به تفریحات و سرگرمی‌های بیشتر از جمله بازی‌های رایانه‌ای شاید بتوان تحلیل مناسبی برای اوج گیری قیمت سهام شرکت EA مطابق با شکل (۱) پیدا کرد که قاعدتاً از فروش هرچه بیشتر محصولات این شرکت در این بازه زمانی رخ داده‌است.
شکل ۱- نمودار قیمت هر برگه سهم شرکت EA در طی یک سال گذشته
در اقتصاد‌های سالم کنونی، تمام ارزش یک شرکت در قیمت سهام و روند معاملات آن به صورت مناسب دیده می‌شود، به‌طور مثال شرکت تسلا[۱] بر خلاف روند تماماً نزولی شاخص داو جونز [۲] با توجه به موفقیت‌های چشمگیر خود در زمینه دستگاه‌های تهویه جهت درمان بیماران ویروس کرونا و ارسال فضاپیمای موفق، توانسته روندی کاملاً صعودی داشته باشد. شکل (۲) روند قیمت سهام تسلا را در چند ماه اخیر نمایش می‌دهد.
شکل ۲ – نمودار قیمت هر برگه سهم شرکت تسلا درطی یک سال گذشته
اساساً در اقتصاد ایران که از فقدان‌های بسیاری رنج می‌برد به نظر می‌رسد در طی چند سال آینده با توجه به موضوعات بیان شده، شرکت‌های بازی‌سازی و این صنعت می‌توانند حرف‌های بسیاری در میان کسب و کارهای بزرگ داشته باشند. این صنعت جامانده از بازار، همواره در ایران به دنبال حمایت‌های دولتی بوده و تاکنون نتوانسته است از سرمایه‌گذاری سایر فعالین اقتصادی بهره ویژه‌ای ببرد. به واقع متولیان این صنعت با طی کردن مسیر اقتصاد نفتی و برگزاری بی‌نتیجه همایش‌های ادامه‌دار؛ گویی تنها در صدد تشویق این صنعت با دست‌های خالی برآمده‌اند، حال آنکه با در نظرگیری روند اقتصاد کشور، اقبال وافر از بازار سرمایه و هم‌چنین امتیازات وافر دولتی (اعم از معافیت از مالیات یا تأمین اعتبار با وصیغه کردن سهام)، این صنعت می‌تواند با حضور گسترده و فعال در بورس و بازار سرمایه در جهت رشد خود برآمده و در نهایت خود برای خود، آستینی بالا بزند. روند حضور شرکت‌های بازی‌سازی در غالب عرضه اولیه در قدم ابتدایی با کمک سازما‌ن‌ها و ارگان‌های مرتبط به سرعت می‌تواند جان تازه‌ای در این صنعت دمیده و علاوه بر مطرح شدن این شرکت‌ها در روزهای کنونی، آن‌ها را از تأمین مالی مناسبی برای پیشبرد تولیدات خود بهره‌مند سازد. هم‌چنین با حضور هر چه بیشتر شرکت‌های بازی‌سازی داخلی و توجه جدی و ویژه جدیدی که در روند اقتصاد کنونی کشور پدید آمده می‌توان حرکت بسیار مثبتی در جهت ارائه هر چه سریع‌تر استارتاپ‌های موجود درکشور برداشت. این مسیر جز با طلب کردن حق بازیسازان کشور به‌صورت دیگری اتفاق نخواهد افتاد و نیاز است فعالین این حوزه حتی‌المکان از این روند استفاده کرده و جایگاه خود را در کشور به عنوان یک صنعت سود ساز و واقعی تثبیت نمایند.
توضیح: نام بردن از شرکت‌های دیگر در این نوشته صرفاً جهت ارائه مثال بوده و هیچ گونه توصیه‌ای برای خرید سهام این شرکت‌ها یا شرکت در معاملات آن‌ها نمی‌باشد.
[۱] Tesla
[۲] Dow Jones