آنچه برای فلسطین نساختیم
زمان مطالعه: ۵ دقیقهشوتر اول شخص یا شبیه سازی و استراتژیک
نویسنده: محمدمهدی صادقی
بازیبان – شماره شانزدهم/ دی ماه ۱۴۰۲
@bazibaan
در طول سالیان گذشته و با قدرتمند شدن محور مقاومت، بازیهای رایانهای متعددی در مورد مساله فلسطین ساخته و منتشر شدند. گرچه قسمت عمده این محصولات مربوط به دهه اخیر نیستند و افول بازیسازی در موضوعات مربوط به مقاومت در دهه گذشته قابل بررسی و ریشهیابی است. اما سیر تولید همین نمونههای موجود با تمرکز بر محصولاتی که مشخصاً به مساله فلسطین و مبارزه با رژیم غاصب صهیونیستی میپردازد حائز اهمیت بوده و میتواند نتایج جالب توجهی در پی داشته باشد.
در جدول زیر تعدادی از این بازیها را مشاهده میکنیم که نه فقط در کشور ما، بلکه در نقاط مختلف دنیا تولید شدهاند. گرچه این جدول شامل تمامی آنها نمیباشد اما بخش قابل توجهی از این قبیل عناوین را پوشش میدهد. در این جدول همچنین تقسیمبندی سادهای از ژانر و سبک گیمپلی این بازیها قابل مشاهده است:
| ژانر و سبک بازی: | اکشن، تیراندازی اولشخص (Action, First Person Shooter) | سایر |
| عناوین بازیها: | Under Ash
Under Siege Special Force Special Force 2 لانه شیطان لانه شیطان ۲ حمله به کاروان آزادی ذوالفقار Fursan al-Aqsa |
Gaza Defense Force
Gaza Defender Road Block Buster حمله موشکی Raid Gaza Liyla and the Shadows of War |
همانطور که در جدول بالا میبینیم غالب محصولاتی که به مساله فلسطین پرداختهاند و رویکرد ضد صهیونیستی دارند در سبک اکشن تیراندازی اولشخص تولید شدهاند. اگر موضوع بازیهای مربوط به محور مقاومت را عامتر در نظر گرفته و به جز مساله فلسطین، به دیگر مسایل محور مقاومت نیز تسری دهیم و همه بازیهای رایانهای تولید شده در موضوعات مختلف مربوط به محور مقاومت را در نظر بگیریم همچنان به نتیجهای مشابه خواهیم رسید که حتی با شدت بالاتر و وزن بیشتری به این سبک خاص تعلق خواهد داشت.
این در حالی است که با بررسی بازیهای مربوط به جبهه مقابل و عناوینی که در دفاع از رژیم صهیونیستی و یا حداقل عادیسازی و توجیه جنایتهای آن ساخته شدهاند با شرایط متفاوتی مواجه هستیم. در جدول زیر میتوانیم تعداد قابل توجهی از این عناوین را دیده و همچنین تقسیمبندی سادهای از ژانر و سبک گیمپلی آنها را مشاهده کنیم:
| ژانر و سبک بازی: | شبیهسازی (Simulation) | سایر |
| عناوین بازیها: | Southern Command
Golan Front Conflict: Middle East Political Simulator Divided Ground: Middle East Conflict Jane’s IAF: Israeli Air Force Wings Over Israel Peacemaker |
Israeli Heroes
Bomb Gaza Save Israel |
همانطور که میبینیم در میان این عناوین، ژانر شبیهسازی از رواج بیشتری برخوردار بوده و به ندرت میتوان بازیای در ژانر اکشن تیراندازی اولشخص یافت. البته که اگر در اینجا هم دایره موضوعات بازیهای رایانهای مربوط به جبهه استکبار و پیشبرنده اهداف آن را بازتر نموده و به جز دفاع از رژیم غاصب صهیونیستی و جنایات آن، به دیگر موارد مربوطه تسری دهیم بازیهای رایانهای متعددی در این ژانر خواهیم داشت از جمله مجموعه شناخته شده ندای وظیفه (Call of Duty) و میدان نبرد (Battlefield). اما باز هم به جرات میتوان ادعا کرد که وزن بازیهای شبیهسازی و استراتژی جنگی بسیار زیاد بوده و اگر سنگینتر از دیگر ژانرها نباشد، حداقل تنه به تنه ژانر تیراندازی اولشخص خواهد زد که خود نشانگر تنوع بالاتری از سبکهای گیمپلی در این بازیها است.
حال این سوال مطرح میشود که آیا تمرکز بیشتر بازیهای محور مقاومت بر ژانر تیراندازی اولشخص لزوماً اتفاق نامطلوبی بوده و در مقابل، تنوع بیشتر در ژانرهای بازیهای جبهه استکبار لزوماً نقطه قوت محسوب میشود؟ در پاسخ میبایست به بررسی نقاط ضعف و قوت هر دو حالت پرداخت که در اینجا در حد مجال این متن به آن میپردازیم.
ژانر تیراندازی اولشخص از محبوبت قابل توجهی برخوردار بوده و بازار داغ و پرمخاطبی دارد. همچنین زاویه دید اولشخص در این سبک بازیها باعث ایجاد ظرفیت مناسبی برای غوطهوری و تاثیرگذاری شده و امکانات روایی منحصربهفردی را در بازی فراهم میآورد. اما از طرف دیگر بازار بازیهای این سبک پر از محصولات قوی و محبوب است که رقابت با آنها بسیار دشوارتر از توان تولیدکنندگان محور مقاومت میباشد. به عنوان مثال به همان دو عنوان ذکر شده (کالاف دیوتی و بتلفیلد) توجه کنید که هر یک عنوان از این مجموعه بازیها دارای هزینه تولید و نشر هنگفت بوده و سطحی از زیرساخت و فناوری را درگیر میکند که هنوز در اختیار جبهه مقاومت قرار ندارد. همچنین بازیکنان این سبک از بازیها غالباً از جنسی هستند که کمتر به محتوا و روایتهای بازی توجه نموده و بیشتر تمرکز خود را بر مبارزه و تیراندازی در صحنههای نبرد بازی میگذارند و همین امر اساس تاثیرگذاری بر این مخاطب را با چالش مواجه میکند. موضوع رقابت بازیکنان در حالتهای چندنفره این سبک بازیها و ظرفیتهای آن در عرصه ورزشهای الکترونیکی نیز عامل مهم دیگری در محبوبیت این قبیل بازیها است که در حال حاضر ظرفیتی قابل استفاده برای محور مقاومت نبوده و هیچیک از عناوین ذکر شده نیز از این ظرفیت بهرهای نبردهاند.
همه این موارد باعث میشود بتوانیم نتیجهگیری کنیم که این سبک اساساً سبک مناسبی برای اهداف فرهنگی و رسانهای محور مقاومت نیست و متاسفانه بخش قابل توجهی از زمان و انرژی این جبهه که در تولید بازیهای رایانهای مصرف شده است چندان هوشمندانه نبوده است.
در مقابل، ژانر شبیهسازی و استراتژی جنگی از گستره مخاطب کمتری نسبت به ژانر تیراندازی اولشخص برخوردار است. همچنین زاویه دید غالب بازیهای این سبک از نوع مرتفع بوده و ظرفیت ویژهای برای غوطهوری و تاثیرگذاری و روایت در بازی فراهم نمیکند. این سبک گیمپلی معمولاً پیچیدهتر از سبک اکشن می باشد چراکه از جنبههای مدیریتی برخوردار است و اساساً از حوصله قسمتی از بازیکنان (مخصوصاً بازیکنان غیرحرفهای و همچنین غالب مخاطبان کنسولها) خارج است. اما از طرف دیگر، مخاطبان این ژانر به جدی بودن و پیگیر بودن معروف هستند و با توجه به زیاد نبودن گزینههای مناسب خود، توجه بیشتری به بازیهای موجود در این سبک دارند. امکان رقابت در بازار این بازیها بیشتر است و هزینه تولید و نشر آنها به نسبت کمتر میباشد. مخاطب این سبک از بازیها همچنین حوصله بیشتری برای انواع محتوا داشته و با دقت و متانت بیشتری به جزییات مختلف بازی توجه میکند. تحقیقات علمی متعددی مبنی بر تاثیرات مثبت بازیهای ژانر استراتژی بر توان مدیریت و نظم و انسجام ذهنی بازیکنان وجود دارد که خود باعث تشدید ظرفیت تاثیرگذاری بر آنان میشود.
این ژانر گیمپلی همچنین ظرفیت بهسزایی در بازنمایی توان عملیاتی و تاکتیکی محور مقاومت و نمایش قدرت نظامی و مدیریتی آن دارد. از مهمترین علل گرایش زیاد بازیهای مدافع رژیم صهیونیستی به این ژانر، همین ظرفیت بوده است چرا که قصد نمایش قدرت نظامی ارتش جنایتکار اسراییل و نبوغ آن در طراحی و اجرای عملیاتهای هوشمندانهای را داشت که سالها در روایتهای امپراطوری رسانهای صهیونیستها در جهان به ارتش اسراییل نسبت داده میشد و برای آن آبرو میخرید. اکنون که ورق برگشته و این محور مقاومت است که میتواند به عملیاتهای هوشمندانه و نبوغ و شجاعت و قدرت نظامی خود افتخار کند و آبروی دشمن ترسو و جنایتکار خود را بیشتر از گذشته ببرد، از این ظرفیت بهرهای نبرده و توجهی به آن ندارد.
در نهایت تنوع ژانر و سبک گیمپلی در عناوین بازیهای رایانهای تولید شده در یک جبهه فکری و فرهنگی میتواند باعث گستردگی بیشتر جامعه مخاطبان آن شده و سطح وسیعتری از بازیکنان را تحت تاثیر خود قرار دهد. امری که لازمه هر جریانسازی و فعالیت منسجم رسانهای در یک جبهه واحد است. پس میتوان نتیجه گرفت بهرهگیری از ژانرهای متنوع و مخصوصاً ژانر شبیهسازی و استراتژی جنگی میتواند فواید بسیاری برای جبهه مقاومت و اهداف فرهنگی آن داشته باشد.
دیدگاه کاربران