نیاز به یک آنالیتیکس ایرانی، نقطه شروع دیتابین - مجله تخصصی بازی بان

نیاز به یک آنالیتیکس ایرانی، نقطه شروع دیتابین

این روزها که بازار فروش برنامه و بازی‌های موبایلی داغ است، بد نیست در مورد یکی از مهمترین دغدغه‌های توسعه‌دهندگان یعنی پایش وضعیت کاربران نیز صحبت کنیم. دیتابین به عنوان یک شرکت ایرانی فعال در این حوزه حرف‌های جالبی برای گفتن دارد.

داستان یک شروع !
نیاز به یک آنالیتیکس ایرانی، نقطه شروع دیتابین

نویسنده: مهدی یزدی راد

دیتابین، نرم‌افزاری تحت وب جهت تحلیل رفتار کاربران برنامه‌های موبایلی است. با بهره‌گیری از خدمات دیتابین، قادر خواهید بود، ببینید کاربرانتان در برنامه چه می‏کنند و بر این مبنا نرخ ماندگاری و engagement آنها را بهبود دهید. برای این کار ابزارهایی نظیر رویدادهای سفارشی در کنار تیم مشاور دیتابین به کمک شما می‏آیند.

ایده اولیه دیتابین در زمان حضور اعضای تیم در استودیو بازیسازی بازیز شکل گرفت. بعد از انتشار بازی‏ها، سوالات کلیدی نظیر موارد زیر پیش روی اعضای تیم ما قرار داشت:

• چند درصد کاربران خرید می‌کنند؟
• چند درصد از کاربران نصب کننده به کاربران ماندگار و فعال تبدیل می‌شوند؟
• آیا کاربران متوجه دکمه تغییر زبان بازی شده‌اند و از آن استفاده کرده‌اند یا خیر؟
• در زمان اجرای کمپین، روند نصب چه تغییری می‌کند؟ چه ساعتی بهترین زمان برای اجرای کمپین‌های تبلیغاتی است؟
• آیا کاربران ارزشی بیشتر از هزینه‌ای که برای تبلیغات صرف کردیم، ایجاد خواهند کرد؟
• 

مثل هر تیم دیگری، تیم دیتابین برای یافتن پاسخ سوالات خود تصمیم به استفاده از ابزارهای آنالیتیکس نمود اما در این میان برخی موانع تیم را به سمت توسعه ابزار داخلی ترغیب کرد. شاید یکی از مهمترین این مسائل، تحریم ایران توسط شرکت فابریک بود. استودیو بازیز از فابریک برای تحلیل داده ها استفاده می‌کرد، اما زمانیکه گوگل، فابریک را خریداری کرد، این شرکت بر مبنای سیاست های گوگل ضمن تحریم ایران، حساب‌های کاربری شرکت‌های ایرانی را مسدود کرد، به طوریکه هیچ داده‌ای در داشبورد نمایش داده نمی‌شد. و این یعنی زمان استفاده از راهکار جایگزین !

تیم بازی‌سازی از اطلاعات کلیدی بی اطلاع بود. بنابراین به این نتیجه رسیدیم که ذخیره سازی داده‏ها در یک سرور داخلی به گونه‌ای که در هر زمان دستیابی به تاریخچه داده و ایجاد گزارشات اختصاصی امکان‌پذیر باشد، بهترین راهکار است. این جا نقطه شروع ایجاد سرویس دیتابین بود. به مرور زمان با ایجاد گزارشات عمیق‌تر و حرکت به سمت آنالیتیکس رفتاری، این زیرساخت قابلیت بیشتری برای استفاده عموم پیدا کرد.

پس از عرضه محدود زیرساخت به برخی برنامه‌سازان و استقبالی که از فاز یک محصول به عمل آمد، زمینه برای ارائه عمومی دیتابین فراهم آمد. از طرفی از آنجاییکه اکوسیستم برنامه‌های دیجیتال در کشور (اعم از اپلیکیشن و بازی) به دلیل عواملی نظیر جایگزینی Play Store  با بازارهای بومی مثل کافه‌بازار، محدودیت تعداد و خدمات شبکه‌های تبلیغاتی در ایران، تفاوت در مدل‌های پرداخت، مشکلات تراکنش‌های بین المللی و … با شرایط بین المللی متفاوت است، وجود زیرساخت‌های داده‏ای داخلی می‌تواند به مرور زمان مرجعی برای ارائه شاخص‌های میانگین صنعت و آمارهای مورد نیاز برای تصمیم‌گیری کاربران ایجاد نماید. مجموعه عوامل فوق منجر شد، دیتابین از آذرماه سال ۹۶ و پس از پایان مراحل تست و توسعه، به عنوان اولین آنالیتیکس ایرانی فعالیت خود را آغاز نماید.

تیم دیتابین پس از بررسی انتظارات توسعه‌دهندگان از سیستم آنالیتیکس مطلوب، قابلیت‌های مورد نیاز کاربران را در دو سطح رایگان و سفارشی عرضه می‏نماید. برای شروع کار با دیتابین توسعه دهندگان می‌بایست SDK دیتابین را در برنامه خود پیاده‌سازی نمایند و پس از آن رویدادهای درون اپلیکیشن و همچنین ویژگی‏های کاربران به صورت اتوماتیک جمع‏آوری می‌گردد. همچنین توسعه‏دهندگان می‏توانند رویدادهای سفارشی مورد نظر خود را تعریف کرده و گزارشات اختصاصی کسب و کار خود را رصد نمایند. به فاصله کوتاهی از زمان دریافت داده، گزارشات در صفحه اصلی داشبورد کاربران در داشبورد دیتابین قابل مشاهده خواهند بود. این داشبوردها اطلاعات کافی در خصوص عملکرد کاربران، موقعیت جغرافیایی، آیتم‏های پرفروش در برنامه و …. را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهند.

در داشبورد دیتابین، داده‌های دریافتی از اپلیکیشن، در سرفصل‌های زیر گزارش می‌شوند:

• نصب (Growth)
• حضور در برنامه (Engagement)
• ماندگاری (Retention)
• مخاطبین (Audience)
• پرداخت ها و درآمد (Revenue)
• رویدادهای سفارشی (Custom Events)

گزارشات دیتابین به صورت پیش فرض در بازه زمانی سی روز اخیر نمایش داده می‌شود، اما برای شرکت‌هایی که از خدمات اختصاصی استفاده می‌کنند، بازه زمانی دریافت گزارشات و تعریف کاربر کارگزار امکان پذیر خواهد بود.

علاوه بر خدمات فوق که در حال حاضر از طریق آدرس databeen.ir در دسترس کاربران قرار دارد، بخشی از خدمات دیتابین که مرحله تست و توسعه را پشت سر می‌گذارد به صورت اختصاصی در اختیار توسعه دهندگان قرار می‌گیرد. این بخش از خدمات در راستای ماموریت دیتابین و با هدف ایجاد ارزش ملموس برای کاربران ارائه می‌شود. از آنجاییکه دیتابین خود را متعهد به توسعه تصمیم‌گیری داده‌محور در صنعت محصولات دیجیتال کشور می‌داند، تصمیم دارد زیرساختی فراهم نماید که با بهره‌گیری از آن همه فعالان صنعت صرف نظر از اندازه و پیچیدگی، بدون اینکه دغدغه «جمع‌آوری، پردازش، ذخیره‌سازی و نمایش داده» را داشته باشند، صرفا به تحلیل نتایج بپردازند. برای تحقق این امر، علاوه بر فراهم آوردن زیرساخت نرم‌افزاری، توسعه دانش آنالیتیکس و انتقال مفاهیم یکی از فعالیت‌های کلیدی این شرکت است. بنابراین از روز اول پیاده سازی زیرساخت، تیم مشاوره دیتابین در دو بخش مشاوره فنی و مشاوره تحلیل داده آماده است تا در کنار توسعه دهندگان نقش موثری در افزایش کیفیت تحلیل‌ها ایفا نماید. در صورت تعریف رویدادهای سفارشی مناسب توسعه دهندگان قادر خواهند بود، علاوه بر تحلیل رفتار فعلی کاربران، رفتار آتی آنان را نیز پیش‌بینی کرده و بر این مبنا در مسیر افزایش ماندگاری کاربران و بهبود شاخص‌های درآمدی قدم بردارند. گزارشات اختصاصی که با این تعریف ارائه می‌شود، به شرح زیر خواهد بود:

تحلیل مسیر کاربر: نمودار تحلیل مسیر یکی از کاربردی ترین نمودارها برای درک علت ریزش کاربران، شناسایی رویدادهایی که منجر به افزایش نرخ تبدیل (Conversion Rate) می‌گردند و در نهایت مسیرهای پرطرفدار در اپلیکیشن می‌باشد. این نمودار را می­توان به شکل گرافی در نظر گرفت که در آن، هر «گره» نمایانگر یک رویداد است و هر «یال» دو رویداد متوالی را به هم متصل می‌نماید. در این نمودار درصد کاربرانی که در مسیر خود، دو رویداد متوالی را انجام داده‌اند، نمایش داده می‌شود.

اری

چرخه عمر کاربران: هدف از بکارگیری چرخه عمر تبدیل کاربران جدید، فعلی و احیا شده، به کاربران فعلی با سطح درگیری بالاتر است. برای ماندگاری در سطوح بالای رقابت می‌بایست کاربران جدید و کاربران فعلی را بیش از قبل با برنامه درگیر کنیم و استراتژی‌هایی بکار گیریم که کاربران احیا شده نیز به کاربران فعلی با سطح درگیری بالا تبدیل شوند.

ماتریس جذب: ماتریس جذب، یک ماتریس دوبعدی است که محور افقی آن نمایانگر درصد کاربران فعال رویدادها و محور عمودی نشان‏دهنده تعداد دفعات استفاده از رویداد می‏باشد. این ماتریس با دو خط افقی و عمودی (که بطور پیش فرض میانگین مقادیر می‏باشند) به چهار قسمت تقسیم می‏شود.

نقاط پراکنده ای که در میان این ماتریس هستند نمایانگر رویدادهای اتفاق افتاده در اپلیکیشن می‏باشند. هرچه این نقاط به سمت راست نزدیک باشند بدین معناست که درصد کاربران استفاده کننده از این رویداد به ۱۰۰% نزدیک تر است. و هر چه به بالا متمایل باشند بدین معناست که تعداد دفعات بیشتری از این رویداد استفاده شده است.

قیف تحلیل: قیف تبدیل از یکسری رویدادهای متوالی ایجاد می‌شود که منجر به تحقق هدف مطلوب توسعه دهنده می‌گردند. برای مثال قیف تبدیل در بخش فروش کسب و کارهای دیجیتال می‌تواند شامل رویدادهای «بازدید از صفحه محصول»، «اضافه کردن محصول به سبد خرید» و «پرداخت» باشد.

دیتابین این امکان را برای کاربران خود فراهم می‌آورد که قیف تبدیل را بر مبنای رویدادهای مورد نظر خود (تا ۵ رویداد) ایجاد نمایند و در هر مرحله نرخ تبدیل (Conversion Rate)  را مشاهده نمایند.

میکروسکوپ: با این قابلیت می‌توان ریز فعالیت‌های یک کاربر را مشخص کرد. در بعضی موارد ممکن است توسعه دهنده نیاز داشته باشد، با جزییات بررسی کند یک کاربر در طول زمان در چه زمان‌هایی به برنامه مراجعه کرده و در هر نشست چه اقداماتی را انجام داده است. در چنین شرایطی دیتابین از دو روش زیر، دسترسی به جزییات فعالیت کاربر را فراهم می‌کند:

1. جستجوی نام کاربری
2. نمایش کلیه کاربران که در یکی از گزارشات دیتابین از داده‌های آنان استفاده شده است (مثلا کاربرانی که خرید انجام داده‌اند)

ما در دیتابین با بهره‌گیری از تیم مجرب و زیرساخت نرم‌افزاری قوی، در تلاش هستیم تا تجربه استفاده از خدمات آنالیتیکس را برای کاربران بهبود دهیم و در این مسیر هر روز ارزش بیشتری برای کاربران خلق نماییم.