در مواجهه فرزندانمان با بازیهای ویدئویی چه نکاتی را باید در نظر داشته باشیم؟
نویسنده: علی علیمرادی
بازیبان – شماره هفتم و هشتم/ آبان ۹۸
@bazibaan
اینکه کودکان (همینطور بزرگترها) در مواجهه با بازیهای ویدئویی آسیبپذیر هستند درست است اما راههایی برای کاهش آسیب و افزایش فواید بازی وجود دارد که ما را از نگرانیهای منفعل خلاص و بهمواجهه فعالانه در این موضوع راهنمایی میکند.
- یکی از مسائلی که باید توجه شود، اطلاع دقیق از علائق و نیازهای کودکتان است. دقت کنید علائق و نیازهای او و نه شما! باید مورد توجه قرار گیرد.
- همچنین درمورد بازیهایی که این علائق و نیازها را تغذیه میکند، تحقیق کنید و اطلاعات مناسب و قابلقبول کسب نمایید.
- اگر شما جزو آن دسته از والدینی هستید که از کودک خود در مواجهه با بازیهای ویدئویی جاماندهاید و او خود انتخابش را کرده است، حالا بازهم خیلی دیر نیست، غیر از دو مورد بالا شما باید در اولین فرصت! هرچه که میتوانید درمورد بازیهایی که او انجام میدهد، آگاهی کسب کنید.
- تناسب سنِبازی و بازیکن! اگر شما خیلی نسبت به کودکتان حساس نیستید، حداقل از ردهبندیهای سنی که توسط «سیستمهای مختلف رتبهبندی سن» که خوشبختانه ما در ایران هم داریم (۱)؛ استفاده کنید. ردهبندیهایی مانند مثبت ۳ و ۷ و ۱۲ و ۱۵ و ۱۸ ازجمله همین مواردند که در موقع خرید یا دریافت بازی باید به آن دقت کنید. البته رعایت این الگو حداقل کاری است که شما باید انجام دهید و نه بیشتر! این ردهها مثلاً «بازی الف با ردهسنی ۱۲+» تنها به شما میگویند کودکان کمتر از ۱۲ سال از انجام این بازی احتمالاً آسیب جدی خواهند دید و این بازی برای نوجوانان بیش از ۱۲ سال کمترین آسیب را بههمراه دارد؛ پس کمترین میزان آسیب و نه بهترین سن برای انجام آن بازی!
- مناسب بودن بازیها را در نظر بگیرید، این «مناسب بودن» شامل هزینه بازی -که میتواند شامل قیمت یک بازی و یا پرداختهای درون برنامهای آن- باشد، نیاز به اینترنت، امکان گفتگو و چت کردن، تبلیغات بازی و تناسب آن با بازیکن نیز میشود.
- همبازی شدن با فرزندان؛ بهتر است فعالیتهای بالا نیز با بیشترین تعامل و همراهی با فرزندان انجام شود اما همراهی در بازی کردن و همبازی شدن با فرزندان یکی از اکسیرهایی است که تجربه آنرا به شما پیشنهاد میکنم. شما چیزهای جالبی در این تجربه خواهید یافت و تأثیر همبازی شدن را در ارتباطاتتان بهوضوح خواهید دید. فرع بر این موارد با پیوستن به فرزندتان میتوانید بفهمید که او با چه کسی بازی میکند و حرف میزند و همچنین میتوانید بفهمید که بازیکنان درمورد چه موضوعاتی صحبت میکنند، چه نوع گفتار و چه نوع لحن مکالمهای دارند. امیدوارم اینهمه دلیل خوبی باشد تا شما همبازی شدن را امتحان کنید.
- محدودیت زمانی؛ شاید کلمه محدودیت برای شما یا فرزندتان خوشایند نباشد، ولی بههرحال «زمان مصرفِ بازی» بایستی «مدیریت» شود. این زمان باید در جهت کاهش آسیب به حداقل و افزایش فایده-لذت به حداکثر باشد، نباید هیچکدام را قربانی کرد. میزان و اوقات استفاده از صفحهنمایش بسته به – سن، میزان فراغت، میزان دسترسی به سایر گزینههای جانشین، امکان اقتصادی و همچنین عدم تداخل به سایر جنبههای زندگی معمول بازیکن – متفاوت است.
- غیر از محدودیت زمانی (مثلاً ۲ ساعت در روز) تعداد مراجعه به یک بازی را نیز باید مدیریت کرد، یکبار بازیکردن به مدت ۲ ساعت بیوقفه، سلامت فرزند شما را به چالش میکشد. همینطور تعداد زیاد و مکرر مراجعه به بازی (مثلاً ۱۰ بار در روز) نیز عدم تمرکز و بینظمی را همراه دارد. پس بازهم متعادل باشید.
Denver Art Museum in Denver, Colo., on Friday, June 12, 2009. (Photo by Chris Schneider) - توجه به حریم خصوصی؛ به نظر میرسد در این مورد نهتنها مردم عادی که حتی اغلب افراد سرشناس نیز دقت لازم را ندارند. اینکه یک بازی یا برنامه چه دسترسیهایی به اطلاعات شما دارد و چقدر محیط آن امن است، از بدیهیترین سؤالات درمورد یک بازی یا برنامه است. تولیدکنندگان بازی معمولاً قوانین بازی و سطح دسترسی به منابع سیستمی و اطلاعات کاربر و نیز نحوه استفاده از این اطلاعات را قبل از نصب بازی به اطلاع بازیکن میرسانند –همانکه همیشه قبل از خواندن، تیک آنرا میزنیم و موارد را قبول میکنیم و نکست! خرید و یا دانلود بازی از جاهای غیرمطمئن هم احتمال خطرات امنیتی را افزایش میدهد، مخصوصاً بازیهایی که توسط کسی غیر از ناشر اصلی تغییر داده شدهاند (معروف به کرک شده، مود شده و حتی محلی و لوکالایز شده)
- کنترل والدین؛ برای اطمینان از رعایت نکات بالا و امنیت بیشتر کودکان استفاده از برنامههایی که با همین عنوانِ «کنترلِ والدین (۲)» در دسترس هستند را پیشنهاد میکنم. این برنامهها عموماً میزان دسترسی کودک به سایر بخشهای گوشیهوشمند یا سایر انواع بازی افزار را رصد میکنند و میتوانید از این طریق دسترسی کودک خود به برنامهها و بازیهای غیر مرتبط و یا نامناسب با او را مسدود کنید. همچنین نرمافزارهای کنترل والدین زمان استفاده از بازیها را نیز بهدقت ثبت میکند و زحمت ثبت در دفترچه یادداشت را از شما کم میکنند!
- غیرازاینکه پدر و مادر، خود بایستی از موارد بالا آگاهی داشتهباشند، حتماً لازم است تا این موارد را بهتناسب سن و درک کودکان و نوجوانان با آنها در میان بگذارند. آگاهسازی در این خصوص را وظیفه خود بدانید و امیدی به سایرین (سیستم آموزشی و تلویزیون و…) نداشته باشید، کسی بیش از شما دلسوز فرزندانتان نیست! همچنین تأکید دارم قبل از قربانی شدن فرزندتان، صحبت کردن و آموزش درمورد رعایت ایمنی در فضای آنلاین و عدم انتشار اطلاعات خصوصی (مانند عکس و آدرس و…) و مراجعه به والدین در هنگام خطر یا حتی احساس خطر را، شروع کنید.
سعی کردم در این نوشته کوتاه برای والدینی که تنها همین نوشته را نیز بهسختی مطالعه میکنند نکات ضروری برای مواجهه با بازیهای ویدئویی (رایانهای) را خلاصه کنم؛ اما توجه داشته باشید که جز با ورود فعالانه، بااراده، محققانه و دلسوزانهی شما، این مطلب کوتاه نیز اثر زیادی نخواهد داشت.
(۱) این سیستم توسط متخصصان بنیاد ملیبازیهای رایانهای تدوینشده و البته تفاوت زیادی با سایر سیستمهای مرسوم ردهبندی در کشورهای مختلف مانند آمریکا، اروپا و کره جنوبی ندارد، تنها بهتناسب فرهنگ و هنجارهای اجتماعی ما ایرانیان، بومیسازی شده است. برای اطلاع بیشتر میتوانید به سایت www.esra.ircg.ir مراجعه کنید.
(۲) Parental control